Pierwszy załogowy lot w kosmos odbył się 12 kwietnia 1961 roku. Tym człowiekiem był radziecki kosmonauta Jurij Aleksiejewicz Gagarin. Jednak pierwszy załogowy lot w kosmos nie był pierwszym lotem żywej istoty. Kilkadziesiąt lat temu ludzie zaczęli wypuszczać zwierzęta na wyprawy kosmiczne na rakietach. Około połowa badanych miała przeżyć, podczas gdy druga połowa nie powinna była ponownie postawić stopy na Ziemi.
10. Koty
Ludzie zaczęli wypuszczać koty w kosmos nieco później niż inne zwierzęta; Francuzi po raz pierwszy wystrzelili kota w kosmos 18 października 1963 roku. Do tej pory pytanie, kto był pierwszym kotem w kosmosie, pozostaje tajemnicą: bezdomny kot Felix czy kot o imieniu Felicette. Pierwszy lot Felixa (lub Felicette) przebiegł pomyślnie, ale kolejny tydzień później zakończył się niestety dla biednego kociaka. Pół wieku później irański rząd, który zaczyna poszerzać swoje kosmiczne horyzonty, ogłosił zamiar rozpoczęcia nowej ekspedycji kosmicznej z perskim kotem na pokładzie.
9. Gryzonie
Rząd gryzoni jest najliczniejszym rzędem ssaków, być może dlatego od wielu lat biorą udział w różnych eksperymentach kosmicznych. Myszy, szczury, chomiki i świnki morskie niejednokrotnie wysyłano w kosmos, gdzie przeprowadzano na nich liczne eksperymenty. Na przykład w 2001 roku specjalista ds. technologii biomedycznych Ted Bateman, we współpracy z Narodową Agencją Kosmiczną NASA i korporacją biotechnologiczną Amgen, przetestował na myszach białko zwane osteoprotegeryną. Spekulowali, że pomogłoby to powstrzymać degradację kości spowodowaną starzeniem się. Wkrótce pojawiła się idealna szansa na przeprowadzenie badań leku w kosmosie, ponieważ tam czas nieco przyspiesza, a co za tym idzie również proces starzenia. Naturalnie białko zadziałało, a dzięki takim eksperymentom za kilka lat będzie można zapobiegać chorobom kości, takim jak osteoporoza.
Jeffrey Alberts, profesor psychologii na Uniwersytecie Indiana w Bloomington, również eksperymentował ze szczurami. Jednym z nich było umieszczenie ciężarnych zwierząt w warunkach zerowej grawitacji, dzięki czemu mógł obserwować zachowanie i ruchy zwierząt urodzonych w kosmosie. Zachowanie tych szczurów znacznie różniło się od zachowania tych urodzonych na Ziemi: ich ruchy były bardziej złożone i dokładne.
8. Ryby
W 2012 roku na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zacumował japoński wahadłowiec HTV-3. Na pokładzie znajdowało się akwarium z rybkami o nazwie „medaka”. Przeprowadzano na nich różne eksperymenty, ponieważ były do tego idealne, dzięki ich szybkiej reprodukcji i przezroczystej skórze. Pozwoliło to naukowcom na łatwą obserwację narządów wewnętrznych badanych. Podobnie jak inne zwierzęta, zostały przetestowane pod kątem chorób kości i zaniku mięśni. Pomimo tego, że znajdują się w wodzie, ryby są również podatne na mikrograwitację i dziwnie się w niej zachowują: pływają raczej w pętlach niż po liniach prostych.
7. Szympans
Jako najbliżsi krewni człowieka, szympansy wniosły bardzo znaczący wkład w rozwój programu kosmicznego. Pierwszym szympansem w kosmosie był Ham, dzika małpa schwytana w Kamerunie w 1959 roku. Trenował w najsurowszych warunkach w Holloman Air Force Base poprzez system wzmocnienia pozytywnego i negatywnego. Jeśli Ham poprawnie wykonał zadania trenera, otrzymałby plasterek banana. Jeśli nie wykonał zadań i stawił opór, doznał lekkiego porażenia prądem elektrycznym.
Lot testowy Hama został nazwany Mercury-Redstone 2 i wystrzelony 31 stycznia 1961 z Cape Canaveral na Florydzie. Podczas lotu wykryto kilka usterek, ale Ham wykonał świetną robotę, a jego skafander go chronił. Następnie mieszkał w Narodowym Zoo w Waszyngtonie i Zoo w Karolinie Północnej. Zmarł w wieku 26 lat.
Po Ham, bardziej doświadczony obiekt testowy został wysłany w podróż kosmiczną, nazywał się Enos. Był już na orbicie naszej planety więcej niż raz, więc jego lot odbył się bez żadnych incydentów, a wkrótce wrócił żywy do domu i cieszył się, że widzi ludzi, których już znał. Niestety ówczesne antybiotyki nie były wystarczająco silne i Enos zmarł na czerwonkę około rok po jego locie. Jego śmierć nie miała nic wspólnego z jego misjami kosmicznymi.
6. Małpy
Na wyprawy kosmiczne wyruszyły różne rodzaje małp: wiewiórki z rodziny kapucynów, rezusy z rodziny małp, makaki zwyczajne. Największy wkład w rozwój medycyny wniosły małpy rezus, stając się jednym z pierwszych sklonowanych naczelnych.
Małpa rezus, o imieniu Albert II, była pierwszą, która wyruszyła w kosmiczną ekspedycję po swoim kolega rezus, Albercie, który zawiódł, umierając z braku powietrza w kokpicie swojego statku. Reszta badanych, nazywana Albertem trzecim, czwartym, piątym i szóstym, również niestety zakończyła swoją historię i zmarła (Albert czwarty zmarł kilka godzin później po powrocie z lotu na Ziemię). Małpy brały również udział w misjach kosmicznych w innych krajach, takich jak Francja, Rosja i Argentyna. Większość z nich niestety nie mogła przetrwać i wrócić na Ziemię.
5. Płazy
Różne gatunki płazów, zwłaszcza ropuchy, żaby i traszki, służą naukowcom jako wskaźniki stanu ich środowiska. Płazy są tak nazwane, ponieważ żyją zarówno na lądzie, jak iw środowisku wodnym; mają też zdolność dostrzegania i reagowania na nawet najmniejsze i niezauważalne dla nas zmiany w naszym otoczeniu. Są w stanie zauważyć i tolerować najmniejsze zmiany klimatu i infekcje różnymi chorobami.
Kilkadziesiąt żab zostało wysłanych w kosmos, a jedna z nich w przenośni dostała się w samo epicentrum tego lotu. Zdjęcie NASA startującej rakiety Minotaur-5 w Wirginii wywołało sensację: latająca żaba dostała się do kadru. Traszki żebrowane iberyjskie również wykonały kilka lotów kosmicznych od czasu sowieckiego Bion-7 w 1985 roku. Naukowcy byli zainteresowani tym, jak przestrzeń kosmiczna może wpłynąć na ich zdolność do reprodukcji.
4. Nicienie
Nicienie lub glisty są głównie pasożytami (są czynnikami wywołującymi włośnicę i pasożytują na psach domowych, np. sercowych). Może zarażać również miłośników zwierząt - ludzi. Te małe stworzenia kilka razy poleciały w kosmos, a także uczestniczyły w misji Apollo 16 na Księżyc.
W 2003 roku prom kosmiczny Columbia rozbił się podczas powrotu na Ziemię. Wszystkich siedmiu członków załogi zginęło, ale nie wszyscy zginęli. Wśród szczątków znaleziono pojemnik zawierający nicienie i mimo najmniejszej szansy na przeżycie robaki przeżyły. Ten eksperyment wykazał, że robaki przechodzą te same zmiany zdrowotne, co ludzie podczas podróży w kosmosie (zanik mięśni i objawy cukrzycy).
3. Niesporczaki
Nie możemy sobie wyobrazić, jak niebezpieczna może być przestrzeń kosmiczna zarówno dla ludzi, jak i innych żywych istot: przestrzeń pozbawiona tlenu; nagłe zmiany temperatury; a także promieniowanie kosmiczne zdolne do topienia ludzkich kości. Jeśli osoba wejdzie na otwartą przestrzeń bez ochronnego skafandra, w ciągu kilku sekund straci przytomność.Nie zauważy śmierci, bo będąc nieprzytomnym, nie odczuje straszliwego zimna, które może go zamrozić w kilka minut, ani pęknięcia płuc, które byłoby spowodowane ciśnieniem powietrza, które w nich pozostało.
Niesporczaki to rodzaj mikroskopijnych bezkręgowców, który jest jednym z najsurowszych i najbardziej przystosowujących się stworzeń na naszej planecie. Mogą przetrwać w fatalnych dla ogromnej większości mieszkańców Ziemi warunkach. Przebywając w niesprzyjających warunkach niesporczaki wchodzą w stan zawieszonej animacji i wyłączają wszystkie swoje procesy życiowe, dzięki czemu mogą obejść się bez jedzenia przez kilka lat i znosić zarówno wysokie, jak i te zbliżone do zera absolutnego. Jak wykazała ekspedycja sondy Foton-M3 z 3000 niesporczaków na pokładzie, stworzenia te są w stanie egzystować w przestrzeni wolnej od tlenu. Wyprawa odbyła się w 2007 roku.
2. Pająki
Pająki brały również udział w wielu eksploracjach kosmosu i wyprawach, choć są jednymi z najstraszniejszych i najniebezpieczniejszych stworzeń na naszej planecie. Tak więc w 2011 roku na MSK dostarczono pająki z rodzaju Nephila, gatunku goldspinner o nazwach Gladys i Esmeralda. Tam polowali i tkali swoje sieci bez jakiejkolwiek grawitacji. Ten konkretny rodzaj pająka został wybrany, ponieważ każdej nocy tkają nowe sieci, aby zastąpić stare (umożliwiłoby to naukowcom zbadanie większej liczby ich projektów sieci).
Pająk skaczący o imieniu Nefertiti również mieszkał na MSK w 2011 roku. Nie utkała sieci, po prostu rzuciła się na swoją zdobycz. Brak grawitacji wydawał się mieć niewielki wpływ na jej technikę polowania. Po powrocie na Ziemię Nefertiti została umieszczona w zoo Smithsonian National Museum of Natural History.
1. Psy
Związek Radziecki zasłynął z tego, że od drugiej połowy XX wieku zaczął wykorzystywać psy do badań kosmosu. Głównym założeniem krajów, które są na równi z ZSRR, było to, że radzieccy naukowcy wykorzystali do tego próbki wyhodowane w warunkach laboratoryjnych. Ale radzieccy naukowcy zakładali, że to bezpańskie i mieszańce psy będą silniejsze i bardziej odporne niż psy domowe lub laboratoryjne. Ponadto łatwo je trenować i świetnie się czuły w ciasnych przestrzeniach. Dla wygody w projekcie skafandra kosmicznego wybrano tylko kobiety.
Jednym z najbardziej znanych psów astronautów jest Łajka. Była najzwyklejszym bezpańskim psem w Moskwie. Jednak stała się jednym z pierwszych zwierząt, które okrążyły Ziemię. W przeciwieństwie do większości innych obiektów testowych, Laika nie miała przeżyć i wrócić na Ziemię. Kilka dni po starcie zaczęli karmić ją zatrutym pokarmem, aby uniknąć głodu i bolesnej śmierci. Niestety statek się przegrzał, a Łajka zmarła pięć godzin po wystrzeleniu rakiety, wykonując cztery orbity wokół Ziemi.
W 1960 roku dwa psy o imieniu Belka i Strelka stały się pierwszymi zwierzętami, które przeżyły lot na orbitę. W następnym roku Strelka urodziła szczenięta. W geście dobrej woli sowiecki premier Nikita Chruszczow podarował jedno ze szczeniąt o pseudonimie Pushinka córce Johna F. Kennedy'ego Caroline. Fluffy nadal miał potomstwo z walijskim terierem Kennedym, Charliem, a John F. Kennedy żartobliwie nazywał je „pępkami”.
Polecamy obejrzeć:
Z tego filmu dowiesz się, które ze zwierząt zostało wysłane w kosmos, w jakim celu i jak zakończyły się dla nich takie podróże:
